جراحی‌ یا‌ قصابی‌ اقتصادی!

اقتصاد ایران سال‌هاست که با مشکلات ساختاری روبه‌رو است و از این محل خسارت‌های زیادی را متحمل شده است. بنابراین لازم بود هر‌چه زودتر این جراحی اقتصادی اتفاق بیفتد تا از تداوم آثار منفی آن جلوگیری شود. اقدام به حذف یارانه‌های پنهانی یکی از اقدامات دولت در راستای اصلاح روند‌های نادرست و جراحی اقتصاد است. یارانه متعلق به 85 میلیون ‌ایرانی است اما یارانه پنهانی بسیار ناعادلانه بود و به جیب افرادی می‌رفت که گلوگاه‌های اقتصادی کشور را در دست داشتند. ‌در شرایط فعلی سیاسی کشور، ‌با توجه به مولفه‌هایی که به آنها اشاره می‌کنیم بهترین فرصت برای انجام این اصلاحات بود که می‌تواند به وابستگی بودجه به نفت پایان دهد و تولیدات ملی را رونق بخشد.

در عرصه سیاست داخلی، اختلاف‌نظر میان کانون‌های مختلف قدرت بر سر تدارک و اجرای یک برنامه منسجم اقتصادی به حداقل خود رسیده است. حال آنکه این روزها سخن از یک جراحی بزرگ در اقتصاد کشور است؛ چه شود! قاعدتا این جراحی بزرگ بازهم به دست مردانی سترگ و کارکشته و امتحان‌پس ‌داده(!) سپرده می‌شود؛ که باز‌هم چه شود! کور شود چشم حسود و تنگ‌تر شود دیده‌ی بخیل، اگر نتواند دید.

نکته مهم در این جراحی اقتصادی این است که بخش مهمی از مشکلات اقتصادی کشور، ریشه در دولتی بودن اقتصاد است که در چهار ‌دهه گذشته، ناکارآمدی آن بر همگان ثابت شده است.

حدود دو دهه از ابلاغ سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی که مبنای کاهش تصدی‌گری دولت و واگذاری فعالیت‌های اقتصادی به مردم بود می‌گذرد، اما آشکار است که پیشرفت مناسبی در تحقق این سیاست‌ها نداشته‌ایم. اکنون به عزمی فراگیر برای واگذاری بنگاه‌های ناکارآمد دولتی همچون خودروسازی‌ها و‌... و به‌طور کلی کنار گذاشتن جنبه تصدی‌گرانه از فعالیت‌های اقتصادی دولت و اکتفای آن به حوزه نظارت و تنظیم‌گری است.

البته طبیعی است که برخی مدیران ذی‌نفع تمایلی به این جداسازی ندارند و ممکن است بخشی از بدنه کارگران این بخش‌ها را در مقابل این تصمیم قرار دهند. با ملاحظه حفظ اشتغال موجود، باید این تصدی‌گری هر‌چه زودتر پایان پذیرد. جراحی اقتصادی همچون جراحی‌های پزشکی هم درد دارد و هم خونریزی، اما اگر عالمانه و عاقلانه انجام پذیرد با درد و خونریزی محدود و نتیجه‌بخش خواهد بود.

در این میان باید با مردم صادقانه و صمیمانه سخن گفت و از مشکلات آنان را آگاه کرد. هم درد را گفت و هم درمان را. اگر مردم از نتیجه‌بخش بودن درمان آگاه شوند، با آن همراه خواهند شد و اندک درد آن را تحمل خواهند کرد. نکته مهم اینکه جراحی را از دیپلماسی منطقه‌ای و جهانی شروع کنید. سیاست‌هایی که بیشتر مقوم رقابت با همسایگان بوده‌اند تا همکاری‌های منطقه‌ای. یا از ردیف بودجه‌هایی که اگر حذف شوند هیچ اتفاقی نمی‌افتد جز جلب رضایت ملت.

به مرحله جراحی رسیده‌ایم؟ سلمنا! چرا باید یک کشور، دو نیروی زمینی، دو نیروی هوایی و دو نیروی دریایی و چند نهاد امنیتی موازی با شرح وظایف یکسان داشته باشد؟ سوءمدیریت و اتلاف منابع از این روشن‌تر؟ در صدا‌و‌سیما و بودجه‌های کلان آن با برنامه‌هایی که ذره‌ای رغبت برای تماشا ایجاد نمی‌کنند، جراحی کنید.

در هزینه‌های بنیادهای پرهزینه و بی‌فایده (اگر شری نسازند)، از هزینه‌های جاری دولت و... این‌همه اقدامات بزرگ و مهم که کسی به فکرشان نیست. پس چرا از نان مردم شروع می‌کنید؟ تا زمانی که جراحی ساختاری نشود و اصلاحات در سیاست‌های کلان رخ ندهد و توسعه مقدم بر سایر خواست‌ها و اهداف قرار نگیرد، اگر همه یارانه‌ها و قاچاق‌ها هم جمع شوند و ارز تک‌‌نرخی شود، نه فقط آن اتفاق رضایت‌بخش و مطلوب به نفع رشد اقتصادی متجلی در سفره و معیشت مردم رخ نمی‌دهد، بلکه بلایی اتفاق می‌افتد که بر سر سند چشم‌انداز 14.4 رخ داد و قرار بود تا آن زمان سرآمد کشورهای منطقه شویم و از آن بدتر، این نگرانی وجود دارد که در فرجام این مسیر، همین اندک مقدورات فعلی برای زندگی شهروندان از بین برود.

در پایان نگارنده مهدی حیدرپور(قزل) معتقد است اگر در این اتاق عمل جراحی اقتصادی، همچنان همان دست‌ورزان و رزیدنت‌هایی به کار جراحی باشند‌ که آزمون و‌ خطاهاشان در گذشته موجبات وضعیت فعلی را فراهم آورده‌، دیگر چه‌چیز از این بیمار باقی خواهد ماند؟ به دولت محترم خاطر‌نشان می‌کنیم ‌مراقب تمایز جراحی و قصابی باشد، اگر برنامه‌های اقتصادی همراه با بررسی دقیق، به‌کارگیری متخصصان و تبیین و تشریح ضرورت‌های لازم نباشد نه‌تنها باعث بهبود حال این بیمار نخواهد شد بلکه اقتصاد بیمار ایران را به کام مرگ خواهد کشاند.
#اینستاگرام_سردبیرآزاداندیش